Gerger’e Bir Bakış -1-

Hafta sonu yemekli bir davete icabet etmek üzere, Adıyaman’ın en şirin, en  küçük ve en uzak ilçesi olan Gerger’e doğru yola koyulduk.

Gerger ilçesi, Adıyaman merkeze 105 km. uzaklıkta olup, 2012 nüfus verilerine 3185 kişinin yaşadığı şirin bir ilçemiz.

Yirminin üzerinde gazeteci arkadaşlarımızla beraber,  Gerger’e doğru yola alırken; baharın o güzelim temiz havasından, yeşilliğin kokusundan,  yüreğimize doyasıya çeke çeke ilerliyorduk.

Kâhta, Narince istikametinde yol aldığınız araçta; sevdiğiniz dostlar, duygudaş arkadaşlarınız olunca, yolculuğun nasıl geçtiğinin farkında olmuyorsunuz.

Akdeniz iklimi gibi karasal bir iklime sahip olan Gerger, kışların soğuk, yazların sıcak ve kurak geçtiği bir mevsimde, aslında tam da kıvamında olan bir zamanda yolculuk yapıyorduk.

Araçta Nuri, Sabri ve Yılmaz kardeşlerimizle neşeli, sen şakrak esprilerin kırıla gittiği bir yolcukla, Üzeyir Peygamber makamını geçip, Gerger’e yöneldiğimizde; insanın içini dışına getiren keskin virajlar başladı.

Dışarıda, baharın en güzel hallerini yansıtan, ağaçların elbise giyinircesine yeşile bürünmeleri, otların salına salına, ılgıt ılgıt esen rüzgârla boynunu bükmeleri, sağa sola sallanmaları; “Gerger’e hoş geldiniz” der gibiydi.

Gerger girişindeki ilgimizi çeken ve sanırım Gerger’in en önemli sorunlarından bir tanesi olan, ilçe çöplerinin geçtiğimiz yolun kenarına, ilçenin girişine dökülüyor olmasıydı. Aslında çöpler, pek de görülmeyen yerlere dökülür; ama sanki Gerger  “ işte bakın, bunlar bizim çöplerimiz, görün çöplerimizden haberiniz olsun!” der gibiydi.

Biraz tuhafımıza gitse de, kanıksasak da, az ilerideki Gerger Kaymakamlığınca barajın sahile yakın bir tepede yapılan  “Şahin tepesi” adlı dinlenme tesisinin modern görüntüsü, biraz gönlümüzü almış gibiydi.

Gerger’in uzaktan görüntüsü, o kadar da ahım şahım bir yer olarak görünmüyordu.

Yıllar var ki birkaç kamu binası dışında fazla da bir yapılaşma yoktu. Yaşayanlar da hep yaşlı, kadın ve çocuklardan müteşekkil. Çünkü iş imkânı olmadığından, gençler il dışında, çeşitli şehirlere para kazanmak amacıyla giderek, gurbette kalmaktadır.

Dağlık ve engebeli bir arazide kurulmuş ilçe merkezi, tarımsal arazisi olmadığı görüntüsü hâkimdir. Ektikleri ancak kendilerine kıt kanaat yetmektedir. İlçenin Fırat nehrine olan yakın kesiminde, mevcut tarıma elverişli arazileri de Atatürk barajının altında kalmış olduğundan,  yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayacak hiçbir ekim, üretim, tarım işi yapılmamaktadır.

Kân boğazından Gerger toprağına girdiğiniz andan itibaren, kendinizi bir labirente girmiş gibi hissedersiniz. Üç tarafı sarp dağlarla çevrilmiş ve bir tarafı da baraj sularının kapattığı bir alanda, nereye, nasıl giderseniz gidin, hep aynı yere çıkarsınız, vardığınız yer aynıdır.

Çıkmak isteseniz çıkamazsanız, kaçmak isteseniz kaçamazsınız,

Yıllar önce görev yaptığım bir dönemde, vatandaş biri; “kan boğazını kapatıp burayı bir vahşi doğal hayat için kullanmak gerek” demişti. Yani girenin bir daha çıkmayacağı, kaçamayacağı doğal bir coğrafyaya sahip olan bir yer.

Adıyaman’dan başka hiçbir yerle bağlantısı yok. Resmi işleri hariç, diğer işleri Adıyaman veya Kâhta ilçesinde görülür.

Kışın zorlu yaşam şartlarında, yaşayanlar birçok şeyden mahrum kalabiliyor

Bazen insanlar arasında, “ bir vurdum mu soluğu Gerger’de alırsın!!” ya da “galiba sen soluğu Gerger de almak istiyorsun!!” gibisinden, sürgün yeri, mahrumiyet bölgesi olduğuna dair izlenimler veriyorlar.
Peki, Gerger ilçesinin iyi olan yanları yok mudur? Elbette vardır. Mesele cana yakın insanı vardır. Birçok yaylası vardır. Mis gibi tertemiz, insanını yüreğini ferahlatan, ciğerlerini güçlendiren havası vardır. Doğal bir bitki örtüsü, envayi çeşit çiçekleri, otları vardır. Mevcut topraklarını alan barajı vardır, ama beraberinde de balıkçılığı var. Güzel narları, balı vardır. El sanatlarında hafif bir kıpırdanma vardır. Yanı başında Nemrut Dağı vardır, ama nimetlerinden faydalanamamaktadır.
İlçede büyük bir hareketsizlik olduğundan, ilçe dışında çalışan aile fertlerinin gönderdiği paralarla geçinmektedir.

Misafiri olduğumuz çiçeği burnunda Belediye Başkanı Zeynel ASLAN, henüz bir makama sahip olduğundan; gayet heyecanlı ve bir şeyler yapmanın/yapabilmenin arayışındaki görüntüsüyle, büyük bir yükün altına girdiğinin farkında olarak, makûs talihlerini yenerek, ilçeye birçok konuda girdi-çıktılar sağlamanın hesabı içerisindeydi.
“Bir dokun, bir ah işit” kabilinden, derin ahlar çekerek, sorumluluğunu üstlendiği görevinin sıkıntılarının farkındaydı. Gerger’i gerek ekonomik, gerekse sosyal hayat standardını ve yaşam kalitesini yükseltebilecek bir takım çalışmanın içerisinde bulunduğunu, bunun içinde zamana ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, önerilen çözümleri pürdikkat dinliyordu.

Yıllar ilerlemesine rağmen, halen ilçenin yollarının sıradan parke taşı döşemenin ötesinde farklı bir şey görülmüyor. İlçenin hemen ön tarafında, çeşme diye edilen ve aynı zamanda çok sıradan ilkel durumdaki mezbahana (hayvan kesim yeri) olarak kullanılan alanda, çeşmenin kurumuş olması bir yana, ilçenin kanalizasyon sularının narların bolca olduğu meyve bahçelerine doğru akması, pek de şık bir görüntü sergilemiyor. Mezbahana de kesilen hayvanların sakatatlarının ve diğer atıl atıkların atılmasıyla kesif bir koku ilçenin üzerine sinmektedir. Belki birkaç milyonla alınabilecek borularla ilçenin alt taraflarına kadar götürülebilecek kirli suların ve atıkların uluorta bırakılması, gerçekten çok tuhafımıza gitti.

Hâlbuki ilçe konum ve yerleşimi itibariyle, her şeyi yapmaya müsait bir durumdadır.
Şimdi, Gerger ilçemizi kurtarabilecek birkaç öneriyle devam edelim.
Bir kere, en başta ilçe çöplerinin atılacağı, toplanacağı daha uygun bir yer bulmakla işe başlanılması gerekir.
Gerger’e temiz bir içme suyu kazandırılmalıdır.
Gerger, yoğun olarak esen rüzgârların bol olduğu bir konumdadır. Rüzgârgülü diye tabir edilen, yel değirmenleri kurulmaya çok müsait. İlçenin enerjisi bu şekilde tedarik edilebilir. Hatta bu enerjiden balıkçılıkta ve bu enerjiyle motopomplar kullanılarak baraj suyu yüksek kesimlere basılarak, kısıtlı da olsa mevcut tarıma elverişli olan arazilerin sulanmasında kullanılabilir.
Yine ilçenin etrafı dik ve yüksek sarp kayalıklarla çevrili olduğu için, rakımı ve kotası yüksek olan yerlerde, yamaç paraşütçülüğü, balon turizmi yapılabilir. Gerçekten düşenin kurtulamayacağı, ama uçanın da büyük bir adrenalinle keyif alacağı çok uygun yerler mevcut.

Baraj kenarında yapılacak tesislerle, baraj suyu, havası ve doğal bitki örtüsü ile mevcut çiçek ve otlara, yabancıların dikkatlerini cezbederek, turizme katkıda bulunulabilir.
Büyük ve küçükbaş hayvancılığının geliştirilmesi için, çeşitli yatırımlar, desteklemeler ve özendirmeler yapılmalıdır.
El sanatları olan halıcılık daha da geliştirilerek, ilçe ekonomisine ciddi katlılarda bulunulabilir.

İlçenin sınırları içerisinde bulunan Berber Kalesi, yaylalarının güzelliği ve özellikle sağlıkta etkisi ve katkısı olan Sülüklü gölün tanıtılması ve dünyanın sekizinci olarak Nemrut Dağı’na çıkacak olan turistlerin tur operatörleriyle irtibata geçilerek, gelen 100.000’e yakın turist mevcudun en az % 20’sinin ilçeye girmesi sağlanabilir. Bu %20’lik 20.000 turist girdisi, ilçeye büyük bir canlılık sağlayacak ve hareketlilik getirecektir.
Bu tür tesisler ve çalışmalar için, ilçenin dışında ikamet eden ve birçok işle iştigal eden zengin işadamlarıyla görüşülerek, buraya yatırım yapmaları için ikna edilebilir.

Aksi takdirde Gerger, bir türlü kabuğunu kıramayacak, ne ekonomik anlamda, ne turizmden faydalanma anlamında, ne de sosyal hayatta yaşam standardını yükseltme, yakalama anlamında hiçbir ilerleme kaydedemeyecektir.
Anlaşılan, hem Gerger halkının, hem de yeni Belediye Başkanı olan Zeynel Aslan’ın işi bir hayli zor. Allah kolaylık versin. İlçe Kaymakam’ının, Belediye Başkan’ının ve diğer atanmışların bu işin üstesinden gelebilecekleri kanısındayım. Muvaffakiyetler ve kolaylıklar dilerim.
Gerger’e kısa da olsa bir bakış açısıyla sizlere bir pencere sundum. Belki başka bir yazı da başka bir ilçemiz olur, kim bilir!

Kerim BAYDAK
kbaydak61-artan@hotmail.com